.jpg)
Ngày nay, nhắc đến hai chữ
“hôn nhân” thì nhiều bạn trẻ chết rét. Họ lo sợ đủ thứ. Ở Mỹ mà không có “3 C” –
Car (xe hơi), Condo (nhà lầu), và Credit Card (thẻ tín dụng) – thì khó mà có
đám cưới. Chưa hết, lấy nhau rồi thì phải hy sinh, phải lo kinh tế gia đình, lo
con cái, lo chiều cha mẹ hai bên. Hết được tự do thoải mái, dzung dzăng dzung
dzẻ như những ngày còn bồ bịch với nhau. Ký vào tờ giấy hôn phối như ký vào tờ hợp
đồng khổ sai chung thân! Bởi vậy nên trước đám cưới thường có những buổi party
thân mật với bạn bè để ghi nhớ những ngày vui độc thân.
Mà họ lo sợ cũng phải. Sống
trong thời đại internet với những thay đổi đến chóng mặt, chúng ta thường bị
cám dỗ bởi xu hướng “có mới nới cũ”. Này nhé, xe chạy chừng 5-7 năm phải mua xe
mới, máy laptop thì 3 năm lại phải thay, software nâng cấp liên tục, rồi điện
thoại di động thì chừng 1-2 năm là đổi kiểu. Công ăn việc làm và chỗ ở cũng thế,
nếu đổi được thì đổi. Đổi xe đổi nhà đổi việc xoành xoạch, riết rồi người ta dễ
nghi ngờ: có cái gì thật sự là trường tồn vĩnh viễn không? Ngay cả đời sống hôn
nhân cũng thế: có thật sự là bách niên giai lão, là trăm năm hạnh phúc không?
Ngày xưa lấy vợ lấy chồng
công giáo thì không phải lo lắng về chuyện ly hôn ly dị. Người ngoại đạo cũng
hiểu như thế. Nhưng ngày nay, nguyên tắc nhất phu nhất phụ, một vợ một chồng,
là kỷ cương của hôn nhân công giáo bao đời nay, giờ cũng bị thử thách khá nặng
nề. Tỉ lệ người công giáo ly dị bỏ nhau ở nhiều nơi cũng không kém gì dân ngoại.
Có những cặp vợ chồng lấy nhau cả hai mươi năm cũng có nguy cơ rạn nứt, ông một
nơi bà một nẻo. Thế thì lời Chúa hôm nay: “Sự gì Thiên Chúa kết hợp, loài người
không được phân ly” (Mc 10,9) xem ra khó quá! Chúng ta phải hiểu lời cảnh cáo
nghiêm khắc của Chúa Giêsu như thế nào đây?
Giáo huấn của Chúa Giêsu về
hôn nhân và ly dị cần phải được hiểu trong bối cảnh văn hoá xã hội của thời ấy.
Trong xã hội Do thái xưa, phụ nữ và trẻ em không được bình đẳng với nam giới. Họ
chỉ là tài sản của người chồng người cha. Hôn nhân là một giao ước giữa chú rể
(hoặc cha chú rể) với cha cô dâu. Sau ngày đám cưới, cô dâu sẽ hoàn toàn thuộc
về chồng cho đến chết, hoặc cho đến khi bị chồng ly dị. Theo luật Môise, đàn
ông có quyền “bỏ vợ” có khi chỉ vì những lý do cỏn con. Sách Đệ nhị luật viết rằng:
“Nếu một người đàn ông đã lấy vợ và đã ăn ở với vợ, mà sau đó nàng không đẹp
lòng người ấy nữa vì người ấy thấy nơi nàng có điều gì chướng, thì sẽ viết cho
nàng một chứng thư ly dị, trao tận tay và đuổi ra khỏi nhà.” (Đnl 24,1).
Trong thời Chúa Giêsu, hai
trường phái Hillel và Shammai tranh luận với nhau về lý do được phép ly dị.
Phái Shammai cho rằng chỉ trong trường hợp ô nhục, như ngoại tình hoặc lăng
loàn mất nết, mới được bỏ vợ mà thôi. Phái Hillel thì cho rằng, kể cả những
chuyện làm người chồng mất mặt, như bếp núc vụng về, ăn mặc hở hang, nói năng rổn
rảng, thân thể không sạch sẽ thơm tho, cũng có thể là lý do để bỏ vợ.
Khi chất vấn Chúa Giêsu, những
người Biệt phái này muốn xem Ngài đứng về phe nào. Câu trả lời của Ngài làm họ
ngạc nhiên. Chúa Giêsu bênh vực các phụ nữ vì họ không phải là những món hàng
khi cần thì giữ không cần thì bỏ. Ngài trích dẫn Sách Sáng Thế để cho thấy ly dị
là một tình trạng bất toàn. Thưở ban đầu Thiên Chúa tạo dựng con người có nam
có nữ để trợ lực cho nhau, bổ khuyết cho nhau. Đối với Chúa Giêsu, luật Thiên
Chúa không thiên vị đàn ông hay đàn bà. Chẳng qua là vì ông Môise đã nhượng bộ
lòng chai dạ đá của dân chúng, nên mới cho phép đàn ông bỏ vợ. Trong Tin Mừng
Matthêu, Chúa Giêsu còn nhấn mạnh rằng “ngoại trừ trường hợp dâm bôn (Hy lạp:
porneia), ai bỏ vợ mà cưới người khác là phạm tội ngoại tình” (Mt 5,32; 19,9).
Khi đưa ra luật cấm bỏ vợ, Chúa Giêsu muốn nâng cao phẩm giá của hôn nhân đã bị
coi thường trong thời đại của Ngài. Ngài muốn con người trở lại với những gì là
căn bản trong đời sống hôn nhân: đó là trở nên một trong tình yêu.
Ai cũng biết rằng đời sống
hôn nhân chẳng bao giờ là chuyện dễ dàng luôn luôn thuận buồm xuôi gió. Bởi vậy
nên khi dẫn nhau đến bàn thờ, người ta mới thế hứa giữ lòng chung thủy với nhau
“khi thịnh vượng cũng như lúc gian nan, khi bệnh hoạn cũng như lúc mạnh khoẻ để
yêu thương và tôn trọng nhau suốt đời.” Hứa thì hứa vậy, nhưng rất khó giữ vì
ít ai chuẩn bị kỹ càng để đi học làm vợ làm chồng, làm cha làm mẹ, mà cứ coi
như là chuyện tự nhiên ấy. Các lớp dự bị hôn nhân luôn bị kêu ca là lâu lắc thủ
tục rườm rà. Nhiều bạn trẻ bỏ nhiều tiền bạc và công sức để tổ chức đám cưới thật
sang trọng hoàn hảo. Nhưng họ đã chuẩn bị những gì để bước vào đời sống hôn
nhân?
Đám cưới một ngày, hôn nhân
cả đời. Ngày xưa người ta sống trong môi trường làng xã, môi trường cộng đoàn
giáo xứ, ít ra nếu vợ chồng có xung khắc cũng còn có những người khác khuyên bảo
nâng đỡ. Ngày nay người ta sống khá độc lập, mạnh ai nấy sống đèn nhà ai nấy rạng.
Khi không xen vào chuyện gia đình của người khác dễ bị xem là “nhiều chuyện.” Bởi
vậy nên để có đời sống hôn nhân bền vững trước thử thách, các cặp vợ chồng cần
phải có thêm ít là “3 C” nữa, ngoài xe hơi, nhà lầu và thẻ tín dụng. Đó là
Communication (đối thoại chia sẻ), Cooperation (cộng tác), và Commitment (dấn
thân).
Một cuốn sách bạn rất chạy
vào thập niên 1980 ở Hoa Kỳ có cái tựa rất hấp dẫn “The Secret of Staying in
Love”, tạm dịch là “Bí Quyết Để Yêu Hoài Yêu Mãi.” Trong sách này, tác giả John
Powell cho biết rằng chìa khóa của đời sống hôn nhân là cảm thông. Mà cảm thông
đòi hỏi đối thoại chia sẻ: Communication. Nếu đôi vợ chồng không thành thực và
thẳng thắn bầy tỏ tâm tư, nguyện vọng với nhau để luôn hiểu được nhau thì khó tạo
cảm thông. Thiếu thông cảm thường tạo hiểu lầm, nghi ngờ và ghen tuông, đưa đến
bất hòa và đổ vỡ đáng tiếc. Kế đến, xây dựng mái ấm gia đình cần sự cộng tác
tích cực của cả hai bên: Cooperation. Ông bà ta hay nói: “thuận vợ thuận chồng
tát biển đông cũng cạn”. Và cuối cùng là nỗ lực hy sinh dấn thân – Commitment.
Thiếu sự nhẫn nại kiên trì cần thiết, thiếu cam kết vào đời sống hôn nhân dễ
đưa người ta đến chỗ bỏ cuộc khi cơm không lành canh không ngọt.
Hôm nay, Lời Chúa thách đố
những ai quan tâm đến đời sống gia đình, phải tìm cách làm sao để đời sống hôn
nhân vợ chồng được luôn thăng tiến và bền vững. Chúng ta cầu cho những ai đang
sống đời vợ chồng và những ai chuẩn bị kết hôn:
Xin cho họ bớt một chút
nóng nảy, thêm một chút nhẫn nhục, bớt một chút vênh vang,
thêm một chút hiền hậu, bớt một chút hẹp hòi, thêm
một chút khoan dung, bớt một chút ích kỷ, thêm một
chút hy sinh, bớt một chút tự ái, thêm một
chút tha thứ, bớt một chút ghen tương,
thêm một chút tin tưởng, bớt một chút đam mê, thêm một
chút chịu đựng, bớt một chút nản lòng, thêm
một chút hy vọng.
Nhờ đó họ cộng tác với
Thiên Chúa trong việc bảo vệ và chăm sóc tình yêu. Amen.
dẫn ý từ 1 Cor 13, 4-7
Antôn Phaolô, S.J.
