Lễ
kỷ niệm của hôn nhân hay đời tu mà được 50 năm,
người ta gọi là kim khánh. Vì đời người ngắn ngủi
nên không mấy người có cơ hội mừng lễ vàng. Tôi cũng
vậy, tôi không có cơ hội mừng lễ vàng khi tôi sống.
Tôi trở về kỷ niệm 50 năm ngày tôi chết. Lần này tôi
tảo mộ lần thứ ba. Tôi gọi là ngày kim khánh của tôi.
Người
ta đưa tôi ra nghĩa trang 50 năm rồi. Thấm thoát thế mà
tôi đã chết nửa thế kỷ. Hai lần trước tôi tìm thấy
mộ người ta chôn tôi. Lần này trở về nghĩa trang tôi
không còn mộ nữa. Tôi thơ thẩn cả chiều nay. Tôi hoàn
toàn mất dấu vết trên cõi đời rồi sao?
Nghĩa
trang ngày xưa người ta chôn tôi không còn nữa. Tất cả
người thân rỡ mộ đi chôn nơi khác. Tôi là người
không có thân nhân. Cuộc đời đâu có gì trường cửu.
Người ta có thể thay đổi bất cứ gì người ta muốn.
Mỗi chính thể một vận mệnh. Mỗi chính sách một sáng
kiến riêng. Không ai nhận mộ thì người ta rỡ đưa vào
một nơi. Nhưng người ta làm cho có lệ. Họ để lẫn
lộn, tôi không còn tìm ra tôi nữa. Bây giờ tôi không
biết mình còn xương cốt không. Tất cả sọ người đều
giống nhau. Thế là tôi mất tên tuổi một kiếp làm
người.
Tôi
không còn nghĩa trang để về. Tôi không còn ngôi mộ để
nhìn mình. Tôi đi về đâu?
Tất
cả những người tôi quen không còn ai sống sót. Chiếc
xe lăn của người tôi quen biết sau cùng đã thành sắt
rỉ bao năm rồi. Những người sống với tôi thời ấy
đều chết cả. Mới ngày nào ăn cơm với nhau, cùng đi
chơi biển với nhau, cùng dạo phố. Thế mà bây giờ im
quá. Tôi đi qua phố. Tôi bước qua nhà. Từng con đường.
Không gặp một ai. Căn nhà xưa tôi ở, bây giờ ai đó
làm chủ, lạ lắm. Nhiều căn nhà không còn nữa.
Tất
cả kỷ niệm liên quan tới tôi không còn gì. Những tấm
hình tôi chụp trên những thành phố tôi đi qua, nay ở
đâu? Không còn một chút gì. Tất cả những người tôi
gặp hôm nay như người từ hành tinh khác đến chiếm
trái đất của tôi ngày xưa. Tôi không biết một ai. Hoàn
toàn không biết một ai. Người ta không thể tưởng tượng
nổi nếu tôi hỏi họ xem có ai biết kỷ niệm của tôi
ở đâu.
Ði
tìm ngôi mộ mình mà không thấy. Ðứng phân vân, rồi
tôi nghĩ mình là linh mục, tôi có thể trở về nhà thờ.
Nhà
thờ cũng không có ai biết tôi. Ðây có phải là nhà thờ
ngày xưa tôi sống không?
-
Thưa ngài, không phải, chúng tôi mới dựng lại nhà thờ
này. Cái cũ đập rồi.
Tôi
bàng hoàng không tin như thế. Mới có nửa thế kỷ mà
thay đổi như thế sao? Có thể tôi lầm. Tôi đi tìm chỗ
khác.
Công
trình trường cửu nhất là nhà thờ mà cũng không còn
sao? Tôi đi tìm sổ rửa tội. Ðấy là nơi chữ ký tôi
sẽ nằm vĩnh viễn trong Giáo Hội. Cũng không còn. Một
cơn hỏa hoạn đã cháy hết. Những gì là trường cửu
như thế mà cũng không lưu được dấu vết một lần tôi
làm người trên cõi đời này sao? Cuộc tảo mộ lần thứ
ba này vắng vẻ hơn hai lần trước nhiều. Ngày lễ vàng,
kỷ niệm 50 năm tôi chết. Không còn dấu vết.
Tôi
đứng bơ vơ nhìn dòng đời trôi. Chả ai biết mình. Mình
chả biết ai. Nhớ lại mới ngày nào đây mà giờ sao
khác biệt lạnh lùng thế. Ngày ấy tôi làm chủ biết
bao nhiêu thứ. Mấy dẫy nhà cho thuê. Tiền bạc. Xe cộ.
Tôi lao đao trong đời cho bao nhiêu chuyện. Bây giờ là hư
vô. Kể cả hai tiệm nail. Hai bàn tay tôi trần trụi đứng
nhìn dòng đời. Ðời không thuộc về tôi nữa.
Nhớ
lại những ngày đó, bấy giờ mọi sự sao như trường
tồn vĩnh cửu. Chúng có sức thu hút mê hoặc. Tôi bị
ràng buộc khổ sở vào bao nhiêu điều. Tôi không có thời
gian nhìn hoàng hôn buông nắng. Bận rộn không thấy nắng
đưa mây xuống chân đồi. Tôi không nghe bài ca con họa
mi hót lúc gió xuân. Tôi không thấy những chùm hoa dại
đong đưa giữa trời đất vui niềm vui tự do.
Ngày
đó mất lòng nhau cũng chỉ vì những thứ ràng buộc ấy.
Tôi mất bao hạnh phúc của cánh bướm thong thả buông
chơi bên sườn đồi.
Ngày
đó sao tôi sống khổ sở vì những cạnh tranh. Tôi mất
bao thanh thản của tâm hồn. Tôi mất bao êm ả như cánh
én êm đềm báo tin mai vàng đang nở.
Ngày
đó sao sống đau đớn vì những bực mình. Tôi mất bao
tối nhìn trăng buông ánh sáng xuống thung lũng.
Ngày
đó sao sống lo âu vì không tin tưởng được nhau. Tôi
mất bao bến bờ đẹp của biển lúc sương khuya, rất
mênh mông.
Ngày
đó tôi lo tương lai sống ra sao. Tôi mất bao nhiêu cõi
trời thênh thang. Tôi không nghe có tiếng sáo vi vu bên
đời. Trái tim tôi chật hẹp vì quá nhiều tiếng thở
dài.
Tôi
đứng đây nhìn lại cuộc sống của mình nửa thế kỷ
về trước. Tôi hỏi lòng tôi: Những bon chen kia đâu rồi?
Những điều làm tôi giận dữ kia đâu rồi? Những thứ
tôi yêu mến kia đâu rồi? Những thành công của tôi đâu
rồi? Những lo âu của tôi đâu rồi? Chả còn gì.
Mọi
sự đã hết. Bây giờ tôi đi về đâu?
Tôi
không còn nghĩa trang về thăm mộ.
Tôi
không còn người quen về nhìn xem họ còn giữ kỷ niệm
nào của tôi không.
Vậy
bây giờ tôi đi về đâu?
Tôi
chỉ còn một cõi đi về vĩnh cửu phía bên kia. Tôi sẽ
không bao giờ trở lại đây một lần nữa. Hôm nay là
lần cuối cùng.
Phía
bên kia là chốn nào?
Ngày
còn sống, tôi đã vẽ đường về chốn bên kia cho tôi.
Hôm nay tôi cần tấm bản đồ đó. Ngày ấy tôi vẽ rõ
đường thì hôm nay tôi thong thả, an tâm đi về. Ngày ấy
tôi vẽ cong co thì hôm nay tôi bối rối hoang mang.
Tôi
đi về đâu phía bên kia?
Hôm
nay không có ai đi với tôi.
Ðường
tôi đi một mình.
Lần
tảo mộ thứ hai: Ngày silver jubilee, tôi nhìn lại đời
mình, nếu lấy con số 100 cho chẵn, tôi thấy 98 phần
trăm những gì tôi nhìn, tôi chiếm hữu đều không đem
đi được. Chỉ có hai phần trăm là:
Tình
yêu Chúa và trái tim bao dung với anh em.
Chỉ
có hai phần trăm ấy đem theo được thôi. Nhà thờ cũng
bỏ lại. Bản đồ ngày xưa tôi vẽ có rõ không hay chằng
chịt không biết lối nào đi.
Bây
giờ là định mệnh.
Không
còn chốn nào trần gian mà về.
-
Giả sử tôi được làm người trở lại, tôi sẽ sống
thế nào?
Tôi
lại giả sử vậy thôi, trễ quá rồi. Tôi không thể vẽ
lại bản đồ một lần nữa.
“Người
ta chỉ gặt hái những gì họ đã gieo vãi. Nếu họ gieo
vãi nơi thửa ruộng xác thịt, họ sẽ gặt hái được
mùa màng băng hoại; nhưng nếu hạt giống gieo xuống của
họ là thần trí thì họ sẽ gặt được sự sống trường
sinh” (Gal.6:8).
Bây
giờ, tôi đi lối riêng của tôi, lối về mùa màng đã
gieo vãi lúc còn sống. Mộ tôi không còn. Chết rồi tôi
mới tha thiết nuối tiếc thời gian. Chẳng còn lý do gì
để được phép nấn ná về thăm lại chốn xưa. Hạnh
phúc hay thở dài. Bất cứ đi về đâu thì bây giờ tôi
cũng phải nói lời vĩnh biệt. Vĩnh
biệt nhé. Thôi, tôi xin đi.
LM.
Nguyễn Tầm Thường, S.J.