Có những khoảnh khắc nào
đó, ta ngồi nghĩ vẩn vơ. Nhìn về quá khứ, nhìn đến tương lai. Thấy mọi sự trôi
đi. Bỗng ta chợt thấy bồi hồi và tự đặt vấn đề về cái mà ta gọi là thời gian.
Ta chẳng hiểu thời gian là gì, nhưng ta biết là có một cái gì đó tồn tại, dính
dáng đến những thay đổi của vạn vật trong đất trời, mà bấy lâu nay mọi người cứ
quen gọi là thời gian. Thời gian từ đâu ra, thời gian bắt đầu từ khi nào, và liệu
có lúc nào đó không còn thời gian nữa không?
Đồng hồ là cái dùng để đo
thời gian chứ không phải là thời gian. Bốn mùa xuân hạ thu đông cũng chỉ là những
mốc đánh dấu chặng đường đi qua của thời gian, chứ không phải là thời gian. Ta
không biết thời gian là gì, nhưng ta luôn bồi hồi khi nghĩ về nó. Đọc một cuốn
sách lịch sử xa xưa của nhiều trăm năm trước, ta tự hỏi là liệu có một ngày nào
đó mình cũng trở thành cái dĩ vãng không. Nhìn một tấm hình vào thời thiếu
niên, ta bất giác nghĩ đến một tương lai không xa đang chờ đợi mình nơi miền đất
lạnh nào đấy lúc chiêu buông. Nghĩ về thời gian, ta chỉ biết ngậm ngùi, trầm tư
và thinh lặng.
Cuộc đời tại thế dài lắm
thì cũng chỉ trên dưới trăm năm. Đã có một thời ta chưa từng tồn tại. Rồi cũng
sẽ đến một thời ta không còn hít thở bầu không khí như lúc này đây. Ta đến rồi
ta đi! Có lúc ta tự hỏi duyên cớ nào đã đẩy ta vào trong sự hiện hữu mà sao
không hỏi ý kiến ta trước. Ta bị quăng vào trong thời gian, chịu sự đọa đày của
thời gian, hệt như một định mệnh nằm ngoài tầm ta kiểm soát. Giá như ta không hề
sinh ra thì chắc là ta cũng sẽ chẳng muộn phiền gì khi đối diện với cảnh chia
xa, biến mất đi giữa dòng thời gian lạnh ngắt.
Đã không sống được bao lâu,
vậy mà thời gian đối xử với ta hệt như một kẻ thù. Những khi ta vui, thời gian
trôi qua nhanh thật nhanh, như thể không muốn ta được tận hưởng những giây phút
tuyệt vời. Còn những khi ta đau, thời gian cứ ì ạch trôi, như bắt ta phải hứng
chịu sự mệt mỏi từng giọt từng giọt đắng. Khi nào ta muốn ngày mai đến nhanh,
thì nó đến thật chậm; còn khi nào ta muốn nó dừng lại, nó cứ vùn vụt bay đi.
Nhìn về quá khứ, ta thấy thời gian trôi qua hệt như một thoáng chốc; còn nhìn đến
tương lai, nó cứ vời vợi mãi chốn nao.
Thời gian nhắc ta đến sự
qua đi. Sức mạnh của thời gian còn lớn hơn cả những cơn lũ quét. Danh vọng ư,
quyền lực ư, tiền tài ư… thời gian sẽ làm nó tan tành hết. Một chốc thôi, tất cả
chỉ còn là những ký ức xa xưa. Cả những nỗi đau cũng thế, thời gian sẽ đóng vai
trò như một vị thuốc chữa lành. Ngay khi bị tổn thương, ta cứ ngỡ sẽ chẳng bao
giờ vết thương có thể được xoa dịu, nhưng dần dần ta nghiệm thấy dường như vết
thương ấy cũng có chút nguôi ngoai.
Thời gian sẽ mang đi cùng với
nó những gì nó gặp trên chuyến hành trình. Thời gian có thể làm cho một cây non
được lớn lên, thì nó cũng có thể đưa dẫn đến sự chết một cây cổ thụ trưởng
thành.
Khi còn bé, ta mong ước
mình được nhanh chóng trở thành người lớn để có thể tự do hơn mà tung tăng bay
nhảy. Thời gian mang đến cho ta sức sống, hóa phép cho ta từ một đứa con nít nhỏ
nhoi chỉ biết khóc và cười trở thành một con người thành đạt trong xã hội.
Nhưng cũng chính thời gian đã mang đến những vết chân chim trên khuôn mặt của
các bậc sinh thành, đã chất lên vai họ một gánh nặng như kéo ghì họ xuống, đã
tô vẽ trên làn tóc họ một màu trắng thê lương.
Thời gian có thể mang đến
thì thời gian cũng có thể lấy đi. Thoáng một cái, từ một đứa bé thích nghĩ đến
tương lai, ta trở thành một cụ già với đôi mắt đăm chiêu, vọng lại những hình ảnh
của thời quá khứ. Ta sợ khi phải nghĩ đến một ngày ta bị quên lãng, không còn
ai nhớ đến ta, không còn ai để tâm đến ta, ta lại trở về với cái hư vô mờ ảo và
bất định như thuở nào.
Thời gian vẫn cứ vô tư thực
hiện chuyến hành trình của nó, bất chấp ta nguyền rủa hay chỉ trích nó thế nào.
Cái lạnh lùng và qua mau của thời gian, tưởng sẽ mang đến cho ta những bùi ngùi
không tên, nhưng hóa ra lại là một lời nhắc nhở ta thật ý nghĩa. Con người ơi,
hãy biết trân quý những gì hiện tại ta đang có. Đừng nghĩ về quá khứ chỉ để buồn,
đừng nghĩ tới tương lại để rồi sợ. Cuộc sống của ta là chính lúc này, ngay tại
thời điểm và vị trí này đây.
Hãy sống nó, chứ đứng để nó
trôi tuột đi. Cha mẹ của ta đó, anh em của ta đó, bạn bè của ta đó, cánh hoa
kia, ngọn gió nọ… tất cả những gì đang ở bên ta đây, đó là cuộc sống của ta,
hãy gìn giữ và gắn kết cuộc đời mình vào đó để vui hưởng và trải nghiệm hạnh
phúc. Kẻo lỡ ngày mai, khi không còn những điều này nữa, ta lại tiếc nuối cho
những gì tươi đẹp đã qua, và cả cuộc đời ta chỉ là một sự tồn tại trong niềm
thương nỗi nhớ, chẳng có gì là mùi vị của bình an.
Nếu cần phải nhớ về quá khứ
hay nghĩ đến tương lai, thì hãy làm điều đó để phục vụ cho chính cuộc sống hiện
tại này, vì chính giây phút này mới là cuộc sống của ta.
Thời gian cũng giúp ta biết
được điều gì là vĩnh cửu. Năm tháng trôi qua, mọi thứ sẽ bị đánh bật, chỉ còn lại
những gì là trường tồn và bất biến trồi lên. Đó là lý do vì sao người ta hay để
thời gian giúp họ kiểm chứng xem đâu là chân lý, đâu là tình yêu. Thời gian sẽ
cho ta biết những trào dâng trong lòng ta là tình yêu đích thực hay chỉ là một
thoáng xúc cảm lâng lâng.
Thời gian sẽ cho ta thấy
đâu là chân lý đúng đắn mà ta cần phải tin và theo đuổi. Thời gian sẽ đánh bại
tất cả, chỉ trừ chân, thiện, mỹ là cái bất biến, trường tồn. Nguồn chân, thiện,
mỹ này chính là Thiên Chúa, Đấng trỗi vượt muôn loài.
Thời gian có trôi qua, có hủy
hoại, có phô trương quyền lực của nó, Thiên Chúa vẫn là Thiên Chúa cách trọn vẹn
mà chẳng có chút đổi thay. Ta hãy yêu thực lòng, hãy bám vào chân lý. Lúc đó,
ta sẽ chẳng còn sợ gì thời gian.
Thời gian đối với ta sẽ trở
thành vô nghĩa. Dù nó có thể làm ta hao mòn thể lực, nó cũng không thể làm tan
chảy trái tim ta. Thời gian lấy đi của ta tất cả, chẳng qua chỉ là thúc đẩy ta
tìm đến những gì chân cửu mà thôi. Nghĩ đến thời gian, ta đừng nghĩ đến cái qua
đi, nhưng hãy nghĩ về một nguồn vui bất diệt là chính Thiên Chúa.
Pr. Lê Hoàng Nam, SJ