Rộng lớn có cửa biển. Nhỏ
hơn nhắc đến cửa sông. Nhỏ hơn nữa là cửa giao thông hào. Cửa gắn liền với cuộc
sống con người. Sống nhờ cửa miệng, thác kí cửa mồ. Đi lại, di chuyển có cửa
xe. Mạnh khoẻ ra vào cửa nhà; đau ốm đến cửa bệnh viện. Việc đạo thăm cửa thánh
đường, ăn chơi viếng cửa phòng trà. Các cửa lớn nhỏ trên chưa phải là cửa hẹp
vì trừ cửa mồ ra thì các cửa đều dễ ra vào. Khi người mời ta. Khi ta mời người.
Khi mình tự đến, khi được chở đến.
Muốn vào cửa hẹp phải chiến
đấu. Cửa hẹp không người canh giữ nhưng muốn vào phải chiến đấu. Chiến đấu có kẻ
thắng, người thua. Không phải lúc nào cũng thắng nhưng nếu ngưng chiến đấu sẽ
thua suốt đời. Vào qua cửa hẹp là có tất cả, bị loại ra là mất tất cả. Cửa hẹp
ban sự sống vì thế "có nhiều người sẽ tìm cách vào mà không thể được".
Canh cửa
Cửa có lính canh ngày đêm
như cửa nhà tù, cửa trại lính, cửa ngân hàng, cửa khách sạn sang trọng. Cửa có
những giờ mời đón mọi người không phân biệt tuổi tác. Hoàn toàn tự do thích thì
đến buồn thì đi như cửa nhà chùa, nhà thờ. Cửa có giờ giấc nhất định thông báo
giờ mở, giờ đóng như cửa tiệm, văn phòng. Cửa lúc nào cũng then gài, khóa kỹ là
cửa nhà, cửa di trú. Những cửa này chưa phải là cửa hẹp, đủ điều kiện là qua lọt.
Vào cửa hẹp phải tranh đấu để vào.
Luật cửa
Cửa nào cũng có những luật
lệ phải giữ, hướng dẫn phải tuân theo và điều kiện phải hoàn hành. Luật trước
khi vào cửa phải gọi điện thoại giữ chỗ như nhà hàng, khách sạn; luật phải theo
sau khi vào cửa như đi coi văn nghệ, xem thể thao, đôi khi phải giữ luật ngay cả
khi đã về nhà chẳng hạn như làm điều bác sĩ dặn phải thực hành khi xuất viện.
Vào cửa tiệm có luật trong tiệm; vào xe có luật trong xe. Nhà hàng có luật nhà
hàng; tư gia có luật gia đình. Nói đến cửa là nói đến những điều kiện dán trên
cánh cửa hay luật lệ sau cánh cửa đó.
Luật của cửa hẹp
Cửa hẹp có những luật buộc
phải theo. Tuy là cửa hẹp nhưng luật của cửa này lại không hẹp. Ảnh hưởng của
nó lớn lao, bao trùm nhiều lãnh vực trong cuộc sống cá nhân và tha nhân.
Luật cửa hẹp đơn giản, ngắn
gọn và thực tế. Vì luật đơn giản nên người ta coi thường. Vì coi thường nên dễ
phạm luật. Vì dễ phạm nên luật đơn giản lại khó hoàn thành càng đơn giản càng
khó giữ.
Luật ngắn gọn giữ cả đời
cũng không xong. Luật ngắn gọn nên dễ nhớ. Nhờ dễ nhớ nên khi phạm luật là nhận
ra ngay, biết sai lầm, phạm luật.
Luật cửa hẹp thực tế đến độ
nó gắn liền với cuộc sống, khi thức làm việc cũng như khi nghỉ xả hơi và ngay cả
khi ngủ. Ở đâu, nói gì làm gì cũng thấy luật thật gần, hữu dụng.
Cửa hẹp rất hẹp nhưng kiểm
soát thế nào cũng có sơ sót, lầm lỗi vẫn nhiều, sơ sẩy vẫn lắm. Cửa rất gần
nhưng rất khó kiểm soát, canh chừng. Cửa rất gần nhưng tiếng vang lại xa. Cửa hẹp
nhưng ảnh hưởng của cửa rộng lớn.
Chiến đấu
Muốn vào cửa hẹp phải chiến
đấu mà vào, phải cố gắng vận dụng khả năng riêng để vào. Không thể vào cửa hẹp
bằng tìm cách luồn lọt, hối lộ, nịnh bợ hay bằng mánh khoé giảo hoạt, tính
toán. Phúc Âm nói rõ "hãy chiến đấu để qua được cửa hẹp mà vào".
Phúc Âm không nói rõ chiến
đấu với ai, hay chiến đấu với thứ gì để vào được cửa hẹp.
Cửa miệng
Cửa hẹp đây không gì khác
hơn chính là cửa miệng con người. Muốn vào cửa hẹp việc đầu tiên cần phải làm
là kiểm soát cửa miệng. Rõ ràng cửa miệng không có người canh giữ thì không thể
chiến đấu với người khác mà là chiến đấu với chính mình. Thất bại kiểm soát cửa
này sẽ đóng các cửa ta muốn vào và bắt ta vào cửa ta không muốn đến.
Như đã phân tích ở trên cửa
này hẹp, rất gần với ta nhưng lại cũng rất khó kiểm soát. Không kiểm soát, ăn bậy
dẫn đến cửa bệnh viện; hút bậy dẫn đến tàn gia bại sản; uống bậy dẫn đến rượu
vào lời ra; nói bậy dẫn đến gây gỗ, cãi vã: nhẹ thì tức giận, nặng thì bè phái,
hằn thù. Người ta không thể mánh lới, gian dối, luồn cúi với chính mình. Điều
có thể làm được, cần làm là phấn đấu với chính mình. Phúc Âm ghi rõ "hãy
chiến đấu để qua cửa hẹp".
Để điều khiển được cuộc sống
trước hết phải phấn đấu với chính cửa miệng, kiểm soát cửa miệng, miếng ăn, lời
nói. Động lực bên trong thúc đẩy không ai rõ nhưng lời nói ra từ cửa miệng ảnh
hưởng đến cuộc sống. Lời nói khôn mang phước lộc, lời nói khờ nhận tiếng cười
chê, lời nói dại giết tình bạn, gây tình thù, hiềm khích.
Phương thể duy nhất lọt qua
cửa hẹp là phấn đấu, điều khiển cửa khẩu. Chiến đấu với cửa này chính là chiến
đấu với chính mình, với cá nhân, bản thân, cá tính, phương cách sống, lề lối
suy nghĩ và ngay cả đức tin. Thắng được cửa miệng là thắng được chính mình. Làm
chủ được mình đáng hưởng sự sống đời đời.
Sưu tầm
