Xin gới thiệu đến đọc giả nghị quyết về ‘Lễ Nghi Tôn Kính Ông Bà Tổ
Tiên’ được lập từ năm 1974 tại Nha Trang bởi các Giám Mục Việt Nam (Miền Nam).
Hội nghị Thường niên kỳ II-2014 Hội đồng Giám mục Việt Nam (27–30/10/2014)
I- Bổn phận thảo kính đối với Ông Bà Cha Mẹ của người Công Giáo.
Khi nhìn lại quá trình loan báo Tin Mừng trong Năm Thánh, người
giáo dân Việt Nam chúng ta vẫn còn đối diện với một ngộ nhận khá phổ biến nơi người
ngoài Kitô giáo cho rằng: “Theo Đạo, bỏ ông bà”. Thực ra, người Kitô hữu được
yêu cầu thực hành Mười Điều Răn, trong đó Điều Thứ Tư yêu cầu người Công giáo
phải thảo kính cha mẹ. Hơn nữa, mỗi khi tham dự thánh lễ, mọi Kitô hữu đều cầu
nguyện cho Ông Bà Tổ Tiên đã ly trần.
Như vậy, Hội Thánh buộc ngặt con cái mình phải chu toàn đạo hiếu.
Khi cha mẹ còn sống thì nghĩa cử hiếu thảo của người Công Giáo và không Công
Giáo có thể coi như giống nhau: yêu mến, kính trọng, vâng lời, giúp đỡ…. Nhưng
đạo hiếu đối với người đã khuất có thể khác nhau. Một người không tôn giáo sẽ
dành bàn thờ tổ tiên nơi trang trọng nhất trong nhà. Người Công Giáo dành nơi
trang trọng nhất cho Thiên Chúa, vì Ngài là Cha, “là nguồn gốc mọi gia tộc trên
trời dưới đất” (Eph 3, 14) và theo niềm tin của người Công Giáo thì: “Khi ngắm
xem muôn loài trong vũ trụ, tự nhiên chúng con thấy vạn sự đều có cội rễ căn
nguyên: chim có tổ, nước có nguồn, con người sinh ra có cha có mẹ. Nhưng nhờ
ơn Cha mạc khải chúng con mới nhận biết Cha là nguyên lý sáng tạo muôn loài, là
Cha chung của tất cả chúng con. Cha đã ban sự sống cho tổ tiên và ông bà cha mẹ
chúng con để các ngài truyền lại cho con cháu. Cha cũng ban cho các ngài ân huệ
dư đầy, để chúng con được thừa hưởng mà nhận biết, tôn thờ và phụng sự Cha.” (Lời
Tiền Tụng lễ Mùng Hai Tết, kính nhớ Tổ Tiên Ông Bà Cha Mẹ).
Một người theo “đạo ông bà” sẽ rất dị ứng, khó chịu, đôi khi cho là
xúc phạm khi phải dời bàn thờ tổ tiên nơi trọng tâm gia đình sang một bên.
Nhưng với tinh thần tôn thờ Thiên Chúa là “Tổ Tiên của tổ tiên”, người tín hữu,
và cả tổ tiên mình cũng vui mừng dành cho Thiên Chúa nơi thờ tự cao trọng nhất.
Còn việc dâng hương, xá lạy. . . ta hãy đọc lại chỉ dẫn của Hội Đồng Giám Mục.
Sau đây là nguyên văn của Quyết nghị này:
II- Quyết nghị của các Giám mục Việt Nam về Lễ nghi tôn kính Ông Bà
Tổ Tiên (1974)
Quyết nghị về Lễ nghi tôn kính Ông Bà Tổ Tiên
Chúng tôi, các Giám mục chủ tọa khóa hội thảo VII về Truyền Bá Phúc
Âm toàn quốc, tại Nha Trang ngày 12-14 tháng 11 năm 1974, đồng chấp thuận cho
phổ biến việc thi hành trong toàn quốc, những quyết nghị của Ủy Ban Giám mục về
Truyền Bá Phúc Âm ngày 14.6.1965, về các lễ nghi tôn kính Ông Bà Tổ Tiên, như
sau:
“Để đồng bào lương dân dễ dàng chấp nhận Tin Mừng, hội nghị nhận định:
Những cử chỉ thái độ, lễ nghi (sau này) có tính cách thế tục lịch sự xã giao để
tỏ lòng hiếu thảo, tôn kính và tưởng niệm các Tổ Tiên và các bậc anh hùng liệt
sĩ, nên được thi hành và tham dự cách chủ động” (Thông cáo Hội Đồng Giám Mục Việt
Nam 14.06.1974).
1. Bàn thờ gia tiên để kính nhớ Ông Bà Tổ Tiên được đặt dưới bàn thờ
Chúa trong gia đình, miễn là trên bàn thờ không bày biện điều gì mê tín dị
đoan, như hồn bạch.
2. Việc đốt nhang hương, đèn nến trên bàn thờ gia tiên và vái lạy
trước bàn thờ, giường thờ Tổ tiên, là những cử chỉ thái độ hiếu thảo tôn kính,
được phép làm.
3. Ngày giỗ cũng là ngày “kỵ nhật” được “cúng giỗ” trong gia đình
theo phong tục địa phương miễn là loại bỏ những gì là dị đoan mê tín, như đốt
vàng mã, và giảm thiểu cùng canh cải những lễ vật biểu dương đúng ý nghĩa thành
kính biết ơn Ông Bà, như dâng hoa trái, hương đèn.
4. Trong hôn lễ, dâu rể được làm “Lễ Tổ, Lễ Gia Tiên” trước bàn thờ,
giường thờ Tổ tiên, vì đó là nghi lễ tỏ lòng biết ơn, hiếu kính trình diện với
Ông Bà.
5. Trong tang lễ được vái lạy trước thi hài người quá cố, đốt hương
vái theo phong tục địa phương để tỏ lòng cung kính người đã khuất cũng như Giáo
Hội cho đốt nến, xông hương nghiêng mình trước thi hài người quá cố.
6. Được tham dự nghi lễ tôn kính vị thành hoàng quen gọi là phúc thần
tại đình làng, để tỏ lòng cung kính biết ơn những vị mà theo lịch sử đã có công
với dân tộc hoặc là ân nhân của dân làng, chứ không phải là mê tín như đối với
các “yêu thần, tà thần”.
Trong trường hợp thi hành các việc trên đây sợ có sự hiểu lầm nên
khéo léo giải thích qua những lời phân ưu khích lệ, thông cảm… Đối với giáo
dân, cần phải giải thích cho hiểu việc tôn kính Tổ Tiên và các vị anh hùng liệt
sĩ theo phong tục địa phương, là một nghĩa vụ hiếu thảo của đạo làm con cháu,
chứ không phải là những việc tôn kính liên quan đến tín ngưỡng, vì chính Chúa
cũng truyền phải “thảo kính cha mẹ”, đó là giới răn sau việc thờ phượng Thiên
Chúa.
Tại Nha Trang, ngày 14.11.1974
Ký tên:
- Philiphê Nguyễn Kim Điền, TGM Huế
- Giuse Trần Văn Thiện, GM Mỹ Tho
- Giacôbê Nguyễn Văn Mầu, GM Vĩnh Long
- Giacôbê Nguyễn Ngọc Quang, GM Cần Thơ
- Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận, GM Nha Trang
- Phêrô Nguyễn Huy Mai, GM Ban Mê Thuột
- Phaolô Huỳnh Đông Các, GM Quy Nhơn
http://conggiao.info/news/2136/25386/nghi-quyet-ve-le-nghi-ton-kinh-ong-ba-to-tien.aspx
